Bağışıklık sistemi güçlendirme yöntemleri​

Bağışıklık sistemi, vücudun enfeksiyonlar ve hastalıklara yol açan mikroorganizmalara karşı gösterdiği savunma mekanizmalarının bütününü ifade eder. İnsanın sağlıklı kalması ve çeşitli etkenlere karşı dirençli olması, bağışıklık hücreleri ile ilgili sinyal ve etkileşim ağlarının uyumlu çalışmasına bağlıdır. Mikroplara, virüslere, parazitlere veya tümöral hücrelere karşı hızlı ve hedefe yönelik yanıtlar verebilen bu sistem, hem doğuştan (doğal) hem de sonradan edinilen (adaptif) bileşenlerden oluşur. Doğal bağışıklık, deriye yerleşen dış engeller, mukuslu yüzeyler, asidik mide sıvısı gibi fiziksel ve kimyasal bariyerleri içerirken, adaptif bağışıklık lenfositlerin özel antijenlere karşı yüksek özgüllükte hafıza geliştirmesiyle şekillenir. Bu olağanüstü sistem, vücutta yer alan hücre ve organların koordinasyonuyla iş görür; dalak, lenf düğümleri, timus, kemik iliği ve kan dolaşımındaki çeşitli beyaz kan hücreleri hep birlikte çalışır. Bağışıklık sistemi güçlendirme yöntemleri, bu bütünselliği desteklemeye ve dengeleyici mekanizmaları korumaya yönelik yaklaşımların toplamıdır.

Bağışıklık hücrelerinin rolü ve düzenleyici mekanizmalar​

Bağışıklık sisteminin ana hücresel elemanları arasında lökositler, yani beyaz kan hücreleri yer alır. Bunlar da alt gruplarına ayrılır. Doğal bağışıklık bölümünde makrofajlar, nötrofiller ve doğal öldürücü (NK) hücreler, yabancı mikroorganizmaları ya da anormal hücreleri hızla tanıyarak onları ortadan kaldırır. Enfeksiyonun ilk hat savunmasını bu hücreler üstlenir. Enflamasyon süreci, hasar bölgesine akyuvarların çekilmesiyle başlar. Makrofajlar ayrıca antijen sunumunda önemli rol oynar, T lenfositlerine sinyal göndererek adaptif bağışıklığı aktive eder. Adaptif bağışıklığın temel hücreleri olan B lenfositleri, spesifik antikorlar üretir ve T lenfositleri (özellikle CD8+ sitotoksik T hücreleri) mikroplarla enfekte olmuş hücreleri yok eder. CD4+ yardımcı T hücreleri, sitokin salgılayarak hem B hücrelerinin hem de diğer immün hücrelerin aktivitesini yönlendirir.

Bu süreçte bağışıklığın aşırı veya yetersiz çalışması tehlikeli sonuçlar doğurabilir. Otoimmün hastalıklarda sistem kendi dokularını yabancı gibi algılar, alerjik reaksiyonlarda ise masum antijenlere aşırı yanıt verilir. Bu nedenle bağışıklık düzenleyici (immün modülatör) mekanizmaların kusursuz işleyişi elzemdir. T regülatuar hücreleri, sitokin dengesi, lenfoid organlardaki eğitim süreçleri gibi parametreler sağlıklı bir yanıtın oluşmasına katkı sunar. Bu fonksiyonların sürdürülebilirliği, yeterli besin maddeleri, hormon ve reseptör etkileşimleri, çevresel faktörler ile yakından ilgilidir. Dolayısıyla bağışıklık sistemi güçlendirme yöntemleri, mikrobiyal patojenlere karşı koruyucu bağışıklığı artırmayı ve gereksiz aşırı tepkileri engellemeyi aynı anda hedefler.

Beslenmenin bağışıklık üzerindeki etkileri​

Bağışıklığı desteklemenin ilk ve en temel yolu, dengeli ve çeşitlendirilmiş bir beslenme düzeni benimsemekten geçer. Makro besin ögelerinin (protein, yağ, karbonhidrat) dengeli alınması kadar mikro besinler (vitamin ve mineraller) de büyük öneme sahiptir. Protein, immün hücrelerin yapı taşlarını oluşturur. Özellikle kanda dolaşan antikorlar, enzimler ve sitokinler protein bazlı moleküllerdir. Protein eksikliği, hem lenfositlerin sayısında hem de işlevinde gerilemeye yol açar. Bu nedenle günlük diyetin, kaliteli protein kaynaklarını (baklagiller, balık, yağsız et, yumurta, süt ürünleri) barındırması yararlıdır.

Sağlıklı yağ asitleri, özellikle doymamış yağ asitleri (omega-3, omega-6) hücre zarının akışkanlığını sağlar ve enflamatuar süreçleri düzenler. Balık yağı, keten tohumu, ceviz, avokado gibi besinler bu açıdan zengindir. Aşırı doymuş yağ tüketimi ise enflamasyon belirteçlerini yükseltebilir. Karbonhidratların kaynağına da dikkat etmek gerekir. Tam tahıllar, meyve ve sebzeler gibi kompleks karbonhidratlar, lif açısından destek sağlayarak bağırsak mikrobiyotasını iyileştirir. Rafine şekerin aşırı tüketimi ise obezite, insülin direnci ve kronik enflamasyon mekanizmalarını tetikleyerek bağışıklık sistemini zayıflatabilir.

Vitamin ve mineraller, hücresel düzeyde antioksidan fonksiyonları, enzim aktivasyonunu ve hormon sentezini etkiler. Örneğin C vitamini, pek çok enzimin kofaktörü olup fagositik hücre aktivitesini artırır. A vitamini, mukozal bağışıklığın sürdürülmesinde, doku onarımında görev alır. D vitamini, T hücresi farklılaşmasını, antimikrobiyal peptit sentezini ve inflamatuar süreçlerin kontrolünü düzenler. B12, folat, demir gibi ögeler ise kan yapımı ve hücre çoğalması için gereklidir. Eksikliklerinde immun yanıt zayıflar, enfeksiyonlara duyarlılık artar. Çinko ve selenyum, serbest radikalleri nötralize eden enzim sistemlerinde yeri doldurulamaz metaloenzim kofaktörleridir. Bu nedenle diyetin vitamin ve mineral yönünden zengin, taze sebze ve meyveleri bolca içeren bir içeriğe sahip olması bağışıklık fonksiyonlarını olumlu etkiler.

Prebiyotik ve probiyotiklerin önemi​

Bağırsak mikrobiyotası, bağışıklık sistemiyle sıkı bir etkileşim içinde çalışır. Bağırsak yüzeyindeki lenfoid dokular (GALT), vücudun en geniş immün savunma ağını oluşturur. Probiyotikler, yeterli miktarda alındığında konağa sağlık yararı sunan canlı mikroorganizmalardır. Özellikle Lactobacillus ve Bifidobacterium gibi bakteriler, bağırsakta kolonize olduğunda zararlı patojenlerin tutunmasını engeller, mukozal bariyeri güçlendirir ve bağışıklık hücrelerinin işlevini düzenleyen maddeler salgılar. Prebiyotikler ise bu faydalı mikroorganizmaları besleyen, vücutta sindirilmeyen fakat bağırsak bakterileri tarafından fermente edilebilen besin bileşenleridir. Genellikle diyet lifi, inülin, fruktooligosakkarit gibi yapıları içerir.

Probiyotik yoğurt, kefir, kombuça, fermente sebzeler veya prebiyotik lif destekleriyle mikroorganizma çeşitliliğini artırmak, antimikrobiyal peptit üretimini tetikleyerek bağışıklık yanıtını dengeleyebilir. Ayrıca bağırsak florası tarafından üretilen kısa zincirli yağ asitleri, enflamasyon kontrolünde ve bağırsak epitelinin korunmasında rol oynar. Bu nedenle düzenli prebiyotik-probiyotik alımı, üst solunum yolu enfeksiyonlarından gastrointestinal rahatsızlıklara kadar geniş yelpazede koruyucu etki gösterebilir. Bununla birlikte her probiyotik suşunun etkisi farklıdır, bu yüzden ürün seçiminde güvenilir suşları ve yeterli canlı hücre sayısı sunan seçenekleri tercih etmek gerekir. Bilimsel araştırmalar, hedefe yönelik probiyotik formülasyonların, immün modülasyonu ve mikrobiyal dengeyi optimize edebileceğini öne sürer.

Yaşam tarzı ve fiziksel aktivitenin rolü​

Bağışıklık sistemini güçlendirmek, yalnızca besin alımına değil, genel yaşam tarzına da bağlıdır. Düzenli ve ölçülü egzersiz yapmak, vücudun antioksidan kapasitesini, kardiyovasküler sağlamlığı ve metabolik dengesini iyileştirir. Orta yoğunlukta aerobik egzersizler, lenfatik dolaşımı hızlandırarak immün hücrelerin dokulara ulaşmasını kolaylaştırır. Aynı şekilde egzersiz, inflamasyon belirteçlerini azaltır, nöroendokrin dengeleri korur ve stres hormonu düzeylerini dengeleyebilir. Fakat aşırı ve ağır egzersiz yapılması, kas hasarı ve yüksek stres hormonu salınımı sebebiyle bağışıklık fonksiyonlarını geçici olarak zayıflatabilir. Dolayısıyla düzenli, makul yoğunlukta bir egzersiz rutini benimsemek bağışıklık açısından idealdir.

Uyku düzeni, vücudun kendini onarması, hormon salgılarının düzenlenmesi ve bağışıklık hücrelerinin yenilenmesi açısından kritik önem taşır. Yeterli uyku alamayan kişilerde T hücre aktivitesi ve sitokin salınımı bozulabilir, enfeksiyonlara yatkınlık artar. Özellikle derin uyku aşamalarında büyüme hormonu ve melatonin düzeyleri yükselerek doku onarımı ve immün yanıtın güçlenmesi desteklenir. Kronik uykusuzluk veya uyku apnesi, hastalık riskini ciddi oranda yükseltir. Bu nedenle düzenli bir uyku rutini ve rahat uyku ortamı oluşturmak, bağışıklığı güçlendirmek isteyen bireyler için önemlidir.

Stres yönetimi de bağışıklık üzerinde kayda değer bir etkiye sahiptir. Yoğun ve kronik stres, sempatik sinir sisteminin ve hipotalamus-hipofiz-adrenal aksının devrede kalmasına, kortizol hormonunun uzun süre yüksek seyretmesine neden olur. Yüksek kortizol ise inflamasyon yanıtını baskılarken aynı zamanda bazı enfeksiyonlara yatkınlık oluşturabilir, lenfosit sayı ve işlevlerini azaltabilir. Bu durum, viral enfeksiyonlara kolayca yakalanmayı da içeren çeşitli riskleri beraberinde getirir. Meditasyon, nefes egzersizleri, psikolojik destek veya hobi aktiviteleri gibi yöntemler, kortizol seviyelerini dengeleyerek immün sistemi destekleyebilir.

Vitamin ve mineral takviyelerinin etkinliği​

İşlenmiş gıda tüketiminin yaygınlaşması, yoğun tempolu yaşam biçimi ve bazı coğrafi koşullar, kişilerin yeterli mikronutrient alımını güçleştirebilir. Bu durumda vitamin ve mineral takviyeleri gündeme gelir. C vitamini, solunum yolu enfeksiyonlarının sıklığını veya süresini kısmen azalttığı bilinen bir mikro besindir. Yüksek doz C vitamini uygulamaları, tartışmalı olmakla birlikte bazı araştırmalarda yararlı etkiler göstermiştir. D vitamini eksikliği, özellikle bağışıklık hücrelerinin uyarılması ve antimikrobiyal peptit salınımı için zararlıdır. Güneş ışığı yetersizliği veya diyet kaynaklarının sınırlı olduğu durumlarda D vitamini desteği gerekebilir.

Çinko, DNA sentezini ve hücre çoğalmasını kolaylaştırır, yara iyileşmesini ve T lenfosit fonksiyonlarını destekler. Kısa süreli çinko takviyesinin soğuk algınlığı semptomlarını hafifletebildiğine dair bulgular mevcuttur. Ancak çinko aşırı dozda alındığında bakır emilimini engelleyerek anemiye sebep olabilir, dolayısıyla dikkatle kullanımı önerilir. Selenyum, antioksidan enzimlerin (glutatyon peroksidaz) etkinliği için kilit mineraldir, eksikliği viral mutasyonların artmasına yol açabilir. Ancak yine dozajı dengelemek gerekir. Fazla selenyum toksik etki yaratabilir. E vitamini, yağda çözünen güçlü bir antioksidan olmakla birlikte belli dozları aşmak oksidatif stresi artırıcı paradoksal sonuçlar doğurabilir. Genel olarak kan tahlillerinde eksiklik saptanmadıkça yüksek doz vitamin/mineral kullanımı gereksiz olabilir. Hekim veya beslenme uzmanı rehberliğinde uygun takviyeyi seçmek, gereksiz yüklenmeyi ve olası toksisiteyi engeller.

Bitkisel destek ve fitoterapi yaklaşımları​

Çeşitli bitkisel ürünler ve tıbbi çaylar, bağışıklığı destekleme amacıyla geleneksel tıpta yüzyıllardır kullanılmaktadır. Örneğin ekinezya, üst solunum yolu enfeksiyonlarına karşı direnç kazandırmayı amaçlayan bitkilerden biridir. Bazı araştırmalar, ekinezya ekstraktının soğuk algınlığı süresini kısaltabileceğini gösterirken, diğer çalışmalarda çelişkili sonuçlara ulaşılmıştır. Zencefil ve zerdeçal, antiinflamatuar özelliğe sahip, sitokin yanıtını düzenleyebilen bileşikler barındırır. Sarımsak, allisin gibi antimikrobiyal maddeler içerir, ancak kokusu ve sindirim sistemindeki tolerans konusu kullanımını sınırlayabilir. Yeşil çay polifenolleri de antioksidan ve immun destek potansiyeliyle bilinir.

Bitkisel destekler, kimyasal ilaçlarla etkileşime girebilir ve bazı bireylerde alerjik reaksiyon, karaciğer toksisitesi gibi istenmeyen durumlar ortaya çıkabilir. Dolayısıyla fitoterapi, “doğal” kavramıyla mutlak güvenli sayılmamalıdır. Hekim veya fitoterapi uzmanıyla istişare ederek, kullanılan ilaçlarla çakışma olasılığını değerlendirerek, doz ve süre belirlemek gerekir. Ayrıca kalite standardı belirsiz veya sahte ürünlerin piyasada bulunabileceği unutulmamalıdır. Yeterli bilimsel kanıt ve klinik çalışma desteği bulunan bitkisel formülleri seçmek, güvenliği artırır.

Aşılar ve bağışıklık hafızası​

Bağışıklık sistemini güçlendirme stratejilerinden biri de spesifik immün yanıtı artıran aşı uygulamalarıdır. Aşılama, bağışıklık hafızasını yapay biçimde uyarmak üzere geliştirilmiş bir yöntemdir. Zayıflatılmış veya inaktive edilmiş mikroplar, viral vektörler veya mRNA aşıları yoluyla vücuda antijen tanıtılır. Böylelikle B ve T lenfositler, hedef patojene özgü hafıza hücreleri oluşturur. Bu hafıza, gerçek bir enfeksiyonla karşılaşıldığında hızlı, güçlü ve etkili bir yanıt çıkarmayı mümkün kılar. Grip, zatürre, HPV, tetanoz, difteri, hepatit vb. pek çok hastalığa karşı aşılanmak, bağışıklık sisteminin bu patojenlere karşı hazırlıklı olmasını sağlar. Aynı zamanda toplum bağışıklığının yükselmesini sağlayarak salgınların yayılmasını engeller.

COVID-19 salgını esnasında geliştirilen aşılar, bağışıklık biliminin ne denli hızlı ilerleyebildiğini göstermiştir. Özellikle mRNA aşı teknolojisi, genetik kodun doğrudan insan hücresinde viral protein üretmesi ve immün tepkiyi indüklemesi mantığına dayanır. Böylece spesifik antikorlar ve T hücresi yanıtı güçlenir. Aşılar, bağışıklık sistemini gereksiz yere zorlamaz, aksine belli patojenlere yönelik spesifik korumayı öğretir. Bu sayede hem bireysel koruma hem de toplumsal bağışıklık elde edilir. Aşıların oluşturduğu immün hafıza, bağışıklık sistemine ciddi bir avantaj kazandırır.

Fiziksel ve ruhsal bütünlüğün bağışıklığa katkısı​

İnsanın hem fiziksel hem de zihinsel olarak sağlıklı bir yaşam sürmesi, bağışıklık sistemini destekleyen bütüncül bir etkendir. Sürekli stres, kaygı bozuklukları, depresyon veya travma sonrası stres bozukluğu gibi psikolojik sorunlar, sinir sistemiyle bağışıklık arasındaki bağı zayıflatır. Son yıllarda psikoneuroimmunoloji alanında yapılan çalışmalar, nöral yolaklar ve bağışıklık bileşenleri arasındaki etkileşimin insan sağlığında ne kadar belirleyici olduğunu göstermiştir. Olumlu duygu durumlarının, sosyal desteğin ve güçlü sosyal bağların immün sistemi pozitif yönde etkileme potansiyeli mevcuttur. Ayrıca gülme, rahatlama teknikleri, müzik terapisi gibi uygulamaların stres hormonlarını azaltarak bağışıklığa ufak da olsa katkıda bulunabildiği savunulmaktadır.

Duygusal dengenin yanı sıra çevresel toksinlere maruz kalma miktarı, hava kirliliği, sigara dumanı, radyasyon veya kimyasal maddeler de bağışıklık sağlığını tehdit edebilir. Karaciğer ve böbrekler, zararlı maddeleri vücuttan atmaya çalışsa da kronik maruziyet, serbest radikal üretimini artırarak oksidatif hasara neden olur. Bu süreçte antioksidan sistemleri destekleyen bir yaşam tarzı benimsemek (zengin sebze-meyve, yeterli su tüketimi, sigaradan uzak durma) bağışıklığın yükünü hafifletir.

Genetik faktörler ve kişiselleştirilmiş yaklaşımlar​

Bağışıklık sistemi üzerinde genetik belirleyiciler de önemli rol oynar. Ailesel yatkınlık, HLA doku grupları, otoimmünite eğilimi, Ig düzeylerinin kalıtsal varyantları gibi unsurlar, enfeksiyonlara ve bağışıklık hastalıklarına yatkınlığı etkiler. Bazı bireylerde immün yetmezlik durumları (birincil immün yetmezlik sendromları) erken yaşlarda ciddi enfeksiyonlar şeklinde kendini gösterebilir. Bu bireylere hedefe yönelik immün destek (örneğin IVIG tedavisi) gerekebilir. Yine kanser, kemoterapi veya organ nakli gibi bağışıklığı baskılayan süreçlerde ek destek ihtiyacı doğar.

Son dönemde genetik testler, mikrobiyom analizleri ve metabolomik verilerle kişiye özel bağışıklık destek protokolleri oluşturulabileceği yönünde çalışmalar yürütülür. Bu yaklaşım, herkes için geçerli tek tip bir formül yerine, genetik ve metabolik profile dayalı beslenme ve takviye planları tasarlamayı amaçlar. Örneğin belirli gen varyantları D vitamini metabolizmasını etkileyebilir, bu da kişiye özel doz ayarlaması gerekebileceğini gösterir. Aynı şekilde mikrobiyom karakteristiğine göre seçilen probiyotik suşları daha etkili sonuçlar verebilir. Kişiselleştirilmiş immün destek kavramı, modern tıbbın geleceğinde daha fazla yer bulacak gibi görünür.

Uygun sağlık hizmetlerine erişim ve enfeksiyon kontrolü​

Bağışıklık sistemi güçlü olsun veya olmasın, herkeste hastalanma riski vardır. Ancak düzenli sağlık kontrolü ve erken tanı, bağışıklık sisteminin potansiyelini korumasına yardımcı olur. Basit enfeksiyon belirtilerinin bile ilerlemeden tedavi edilmesi, kronikleşme veya komplikasyon riskini engeller. Tedavi başarısında uygun ilaç ve doz kullanımı, belirtilen süre boyunca tedaviyi sürdürme (antibiyotik direncini önleyecek şekilde) önemlidir. Sık tekrarlayan enfeksiyonlar, altta yatan immün disfonksiyonu işaret edebileceğinden profesyonel değerlendirme gerekebilir. Bu noktada aşılama programlarına uymak, hastanelerdeki hijyen protokollerine dikkat etmek, antibiyotik kullanımı konusunda bilinçli olmak bağışıklık sisteminin yükünü hafifletir.

Bağışıklık açısından en fazla risk altındaki gruplar arasında yaşlılar, kronik hastalık sahipleri, hamileler ve çocuklar bulunur. Onları korumak için toplumsal farkındalık, toplu alanlarda hijyen kurallarına uyma, mevsimsel salgınlarda maske kullanımı gibi önlemler de bağışıklık sisteminin doğal performansını destekler. Pandemi dönemleri, toplumun kolektif bağışıklık gücünün ne kadar önemli olduğunu açıkça ortaya koymuştur. Salgın koşullarında kişisel bağışıklığın ötesinde toplumsal sağlık stratejileri devreye girer.

Ekolojik denge ve bağışıklık ilişkisi​

Günümüzde insanların doğayla etkileşiminin azaldığı, şehirleşmenin arttığı, çocukların açık havada kirli ortamlara maruziyetinin düştüğü bir gerçeklik var. “Hijyen hipotezi” bu duruma dikkat çekerek, erken yaşta belirli mikroplarla tanışmanın bağışıklık sistemini eğittiğini ve aşırı alerjik reaksiyonları önleyebildiğini öne sürer. Bazı araştırmalarda, aşırı hijyenik ortamlarda büyüyen çocuklarda alerji ve otoimmün hastalıkların artığı gözlemlenmiştir. Bu nedenle bağışıklık sisteminin doğal olarak maruz kalması gereken mikroorganizma çeşitliliği, sağlıklı bir immün yanıtın gelişmesi için gerekli olabilir.

Ekolojik dengenin bozulması, çevre kirliliği, ormanlık alan kaybı ve biyolojik çeşitlilikte azalma gibi etkenler de zoonotik hastalıkların daha sık insanlara bulaşmasını sağlıyor. Bu durumda bağışıklığın evrimsel anlamda yeni patojenlerle baş etme becerisi teste tabi tutuluyor. Bağışıklığı güçlendirme yöntemleri, sürdürülebilir bir çevrede yaşamak, temiz havaya, temiz suya ve besin çeşitliliğine erişim sağlamakla tamamlanabilir. Bu bütüncül bakış açısı olmaksızın, sadece bireysel takviye veya diyet uygulamaları sınırlı kalabilir.

Uzman rehberliği ve güncel araştırmalar​

Bağışıklık sistemi üzerinde yapılan bilimsel çalışmalar, her geçen gün yeni bulgular ortaya çıkarmaktadır. Örneğin mikrobiyota ve nöroimmün etkileşim, kanser immünoterapisi, gen ekspresyonu düzeyinde bağışıklık düzenlemeleri gibi konular, bağışıklık güçlendirme kavramını daha derin bir boyuta taşır. İmmünoterapi, bazı kanser vakalarında vücudun savunma sistemini yeniden programlayarak tümör hücrelerini hedef almasını sağlar. Bu yaklaşım, bağışıklığın ne kadar şekillenebilir ve düzenlenebilir bir kapasiteye sahip olduğunu teyit etmektedir.

Bununla birlikte, tıbbın karmaşık yapısı gereği tek bir “mucizevi” yöntemle bağışıklık sistemi güçlenmez. Genel sağlık durumu, genetik altyapı, stres seviyesi, yaş, çevresel faktörler, kronik hastalıklar ve kullanılan ilaçlar gibi değişkenler, insanların bağışıklık yanıtında geniş bir yelpaze oluşturur. Bu yüzden bağışıklığı hedef alan her türlü ek besin, takviye veya farmakolojik müdahalede hekime danışmak ve bilimsel geçerliliği olan ürünler kullanmak önemlidir. Gerek gereksiz yere yüksek doz vitamin kullanımı, gerekse internet kaynaklı şüpheli bitkisel kürler, vücut dengesini bozabilir. Bilimsel dayanağı olan, doz ve içerik bakımından güvenilir, uzman kontrolünde bir plan oluşturulması bağışıklık güçlendirme prensiplerinin özünü yansıtır.

Bağışıklık sistemi, insanın sağlığını koruyan dinamik ve koordineli bir savunma ağıdır. Doğru beslenme, yeterli uyku, stressiz yaşam, düzenli egzersiz, aşılar, gerekli takviyeler ve hijyen kuralları, bu sistemin bütüncül işleyişine destek olur. Genetik ve çevresel faktörlerin de devrede olduğu bu süreçte, kişiye ve bağlamına yönelik yaklaşımlar en yüksek başarıyı getirir. Bağışıklığın güçlenmesi, sadece daha az hastalanmak anlamına gelmez, aynı zamanda sağlıklı yaşlanma, kronik hastalıkların önlenmesi, günlük enerjinin artması gibi pek çok avantaj sunar. Bu açıdan bakıldığında, modern tıbbın ve koruyucu hekimlik uygulamalarının en merkezi gündem maddelerinden biri bağışıklık sisteminin fonksiyonlarını en üst düzeyde tutmaya yönelik çözümler geliştirmektir.